نام: سرچکشی بزرگ Great hammerhead
نام علمی: Sphyrna mokarran
فرمان‌رو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: غضروف‌ماهیان
راسته: درنده‌کوسه‌سانان
زیرراسته: درنده‌کوسه‌سانیان
خانواده: کوسه‌ماهیان سرچکشی
سرده: کوسه‌های سرچکشی
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زمان زیست: دوره‌ی بوردیگالین یا میوسن پیشین (۲۰/۴۳ تا ۱۵/۹۷ میلیون سال پیش) تا دوره‌ی هولوسن (۱۱۷۰۰ سال پیش تاکنون)
زیستگاه: ژرفای ۰ تا ۱۰۴۳ (بیشتر ۰ تا ۲۵) متری آب‌های گرمسیری همه‌ی اقیانوس جهان، میان مدارهای ۴۶ درجه‌ی شمالی تا ۳۹ درجه‌ی جنوبی و ۱۸۰ درجه‌ی غربی تا ۱۸۰ درجه‌ی شرقی از عرض جغرافیایی (غرب اقیانوس اطلس: از ایالت نیوجرسی کشور آمریکا در شرق آمریکای شمالی تا کشور اروگوئه در شرق آمریکای جنوبی، دربرگیرنده‌ی شاخاب مکزیک و دریای کارائیب؛ شرق اقیانوس اطلس: از غرب دریای مدیترانه تا کشور نامیبیا در جنوب غربی قاره‌ی آفریقا؛ اقیانوس‌های هند و آرام: شاخاب فارس، دریای سرخ، کرانه‌های شرقی قاره‌ی آفریقا و سراسر اقیانوس هند؛ همچنین از کشور ژاپن در شرق قاره‌ی آسیا تا گروه‌جزیره‌ی کالدونیای نو (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه)، گروه‌جزیره‌ی هاوایی و جزیره‌ی تاهیتی از گروه‌جزیره‌ی انجمن وابسته به پلی‌نزی فرانسه (از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه) در قاره‌ی اقیانوسیه؛ شرق اقیانوس آرام: از جنوب ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا در غرب آمریکای شمالی تا کشور اکوادور و شاید کشور پرو در غرب آمریکای جنوبی)
زندگانی: ۲۰ تا ۴۰ سال (بیشینه ۴۴ سال)
سن بلوغ: نرها ۶ سالگی و ماده‌ها ۱۵ سالگی
زادآوری: زنده‌زا، ۶ تا ۵۰ نوزاد، با ۷ تا ۱۲ ماه زمان بارداری (سرچکشی‌های بزرگ هر ۲ سال یک‌بار زادآوری می‌کنند.)
خوراک: شکار بی‌مهرگان همانند خرچنگ، شاه‌میگو، ماهی مرکب و هشت‌پا، شکار ماهیان استخوانی همانند بزرگ‌ماهیان، ساردین‌ها، گربه‌ماهیان دریایی، وزغ‌ماهیان، شانک‌ماهیان، سنگسرماهیان، گیش‌ماهیان، شوریده‌ماهیان، هامورماهیان، کفشک‌ماهی‌سانان، صندوق‌ماهیان و خارپشت‌ماهیان، همچنین شکار چارگوش‌ماهیان، لقمه‌ماهی‌سانیان و دیگر کوسه‌ها همچون کوسه‌ی آب‌سنگی خاکستری (از خانواده‌ی درنده‌کوسه‌ماهیان)
شکارگران: آدمی و گاهی نهنگ قاتل
رنگ: قهوه‌ای تیره تا خاکستری روشن تا زیتونی در پشت و سفید در شکم
اندازه: وزن ۴۴۹/۵ کیلوگرم، بدن به درازای ۶۱۰ سانتی‌متر (ماده‌ها کمی بزرگ‌ترند.)
درباره‌ی جانور: سرچکشی بزرگ جانوری دریازی و شب‌زی است. همچنین این کوسه به‌جز زمان زادآوری، جانوری تنهازیست است. این جانوران بدنی کشیده، دوکی‌مانند و پوشیده از پولک دارند. همچنین آنان سری چکش‌مانند با لبه‌های کنگره‌دار دارند. نوک سر این کوسه‌ها از دو سو پهن شده و ساختاری T مانند یا چکش‌مانند پیدا کرده است. چشم‌ها و سوراخ‌های بینی در آغاز و پایان این ساختار و دهان کوچک آنان در مرکز و زیر این ساختار T مانند جای گرفته‌اند. جایگاه چشم‌ها به سرچکشی بزرگ این توانایی را می‌دهد که دید ۳۶۰ درجه داشته باشند. آنان افزون بر این‌که می‌توانند راست و چپ خود را ببینند، این توانایی را نیز دارند که در یک زمان، هم بالا و هم پایین خود را نگاه کنند. چشمان این کوسه‌ها دارای پوسته‌ی پلکی یا پلک سوم هستند. پلک سوم شفاف یا نیمه‌شفاف است و می‌تواند از گوشه‌ی چشم تا سراسر چشم گسترش یابد. همچنین پلک سوم توانایی باز و بسته شدن دارد و در کنار نگهداری از چشم، آن را نمناک می‌کند. سرچکشی‌های بزرگ بدون سبیلک، بدون شیارهای بینی و بدون روزنک یا اسپیراکل هستند. سوراخ‌های بینی این کوسه‌ها از یکدیگر دورند و این دوری زمینه‌ساز بویایی بهتر برای دریافت گیرنده‌های شیمیایی و یافتن شکار می‌شود. سرچکشی‌های بزرگ دو باله‌ی پشتی و یک باله‌ی مخرجی دارند. باله‌ی پشتی نخست، داسی‌مانند و از باله‌ی پشتی دوم بسیار بزرگ‌تر و بلندتر است. باله‌ی پشتی دوم نیز روبه‌روی باله‌ی مخرجی جای گرفته است. همچنین آنان باله‌ی دُمی دگرباله‌ای یا هتروسرکال (ناهمسان) دارند. لوب بالایی باله‌ی دُمی یک بریدگی دارد. این کوسه‌ها ۵ شکاف آبششی دارند که واپسین شکاف در پایه‌ی باله‌ی سینه‌ای باز می‌شود. سرچکشی‌های بزرگ دارای حس شنوایی، بویایی و بینایی نیرومندی هستند. همچنین آنان بر روی سرشان گیرنده‌های الکتریکی دارند. این کوسه‌ها می‌توانند میدان‌های الکتریکی پیرامون ماهیان دیگر را ردیابی و آنان را شکار کنند. سرچکشی‌های بزرگ دارای دندان‌ها و آرواره‌هایی پُرتوان هستند. آنان می‌توانند دندان‌های از دست داده یا شکسته‌ی خود را با دندان‌های تازه جایگزین کنند. این کوسه‌ها ۱۷ ردیف دندان در دو سوی آرواره‌ی بالایی و ۱۶ تا ۱۷ ردیف دندان در دو سوی آرواره‌ی پایینی‌شان دارند.
بن‌مایگان: wikipedia - animaldiversity - fishbase
نگاره: Andy Murch - Andy Murch
گردآوری: فرتورچین
