خانوادهی گکویان Gekkonidae، خانوادهای از زیرراستهی گکوسانیان، از راستهی پولکداران و از ردهی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش ششم خانوادهی گکویان میپردازد با ۳۰ گونه (از ۲۹۸ گونه) آشنا میشویم.
دنبالهی زیرخانوادهی گکوئیان Gekkoninae
دنبالهی سردهی گکوهای انگشتخمیده Cyrtodactylus
نام: گکوی انگشتخمیدهی لادر Lawder's bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus lawderanus
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری غرب رشتهکوه هیمالیا در ایالتهای اوتاراکند و هیماچال پرادش در شمال کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۵ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Avrajjal Ghosh
نام: گکوی انگشتخمیدهی توک کایی بونسونگ Tuk-kai Boonsong bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus lekaguli
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و غارها و زیستگاههای زیرزمینی (غیر آبی) در استانهای پهانگ نگا، سورات تانی و ترانگ در جنوب کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۱۰/۴ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Thainationalparks
نام: گکوی دمحلقهای مکدونالد McDonald's ring-tailed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus mcdonaldi
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، گرمدشتهای خشک، رودها و جویبارهای همیشگی (دربرگیرندهی آبشارها) و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در شمال ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۱۰/۵ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Nick Gale
نام: گکوی انگشتخمیدهی اولدهام Oldham's bow-fingered gecko
نام علمی: Cyrtodactylus oldhami
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری جنوب کشورهای میانمار و تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۶/۵ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Rushenb
نام: گکوی انگشتخمیدهی تای Thai bow-fingered gecko
نام علمی: Cyrtodactylus peguensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای میانمار و تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۷ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Rushen
نام: گکوی انگشتخمیدهی پتچابوری Phetchaburi bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus phetchaburiensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری استان پتچابوری کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۶/۳ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Rushen
نام: گکوی انگشتخمیدهی فیلیپین Philippine bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus philippinicus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و کلانکشتزارهای شمال کشور فیلیپین در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Arman Pili
نام: گکوی انگشتخمیدهی اینگر Inger's bow-fingered gecko
نام علمی: Cyrtodactylus pubisulcus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای باتلاقی نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای برونئی، مالزی و اندونزی در شمال جزیرهی بورنئو در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۷/۴ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Matt Clancy
نام: گکوی انگشتخمیدهی مالایی Malayan forest gecko
نام علمی: Cyrtodactylus pulchellus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در جزیرهی پنانگ وابسته به کشور مالزی در شبهجزیرهی مالزی در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۱۱ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Matt Summerville
نام: گکوی انگشتخمیدهی آندامان Andaman bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus rubidus
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، کلانکشتزارها، باغهای روستایی و منطقههای شهری گروهجزیرهی آندامان وابسته به کشور هند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۸ تا ۵/۶ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Harikrishnan S
نام: گکوی انگشتخمیدهی سادلر Sadleir's bow-fingered gecko
نام علمی: Cyrtodactylus sadleiri
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری جزیرهی کریسمس (از سرزمینهای فرادریایی استرالیا) در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Scott Macor
نام: گکوی انگشتخمیدهی سام روی یوت Sam Roi Yot bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus samroiyot
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در استان پراچواپ خیری خان کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۶/۷ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Rushen
نام: گکوی انگشتخمیدهی دومبارا Dumbara bent-toed gecko
نام علمی: Cyrtodactylus soba
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، کلانکشتزارها و منطقههای شهری رشتهکوه نکلس در مرکز کشور جزیرهای سریلانکا در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۱۰ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Kenneth Chin
نام: گکوی زمینی ارود Erode ground gecko
نام علمی: Cyrtodactylus speciosus
پایندگی: گونهی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و کلانکشتزارهای رشتهکوه گهات شرقی در شمال غربی ایالت تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۷ تا ۵/۴ سانتیمتر، دُم کوتاهتر از این اندازه
نگاره: Mvshreeram
نام: گکوی بنگلور Bangalore geckoella
نام علمی: Cyrtodactylus srilekhae
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و درختچهزارهای نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری رشتهکوه گهات شرقی در ایالتهای کرناتکه و تامیل نادو در جنوب کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۵ سانتیمتر، دُم کوتاهتر از این اندازه
نگاره: Ansil B. R.
نام: گکوی جیری Giri's geckoella
نام علمی: Cyrtodactylus varadgirii
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و کلانکشتزارهای ایالتهای مهاراشترا، مادیا پرادش و گجرات در غرب و مرکز کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۵/۵ سانتیمتر، دُم کوتاهتر از این اندازه
نگاره: -
نام: گکوی انگشتخمیدهی خالدار Spotted bow-fingered gecko
نام علمی: Cyrtodactylus yakhuna
پایندگی: گونهی آسیبپذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و گرمدشتهای خشک شمال کشور جزیرهای سریلانکا در جنوب قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Jono Dashper
سردهی گکوهای خمیدهپاچه Cyrtopodion
نام: گکوی ایرانی نیکولسکی (گکوی عنکبوتی مکران) Nikolsky's Iranian gecko
نام علمی: Cyrtopodion agamuroides
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی)، بیابانهای داغ و باغهای روستایی جنوب کشور ایران و جنوب غربی کشور پاکستان در جنوب قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Hossein Nabizadeh
نام: گکوی عنکبوتی فارسیان Farsian spider gecko
نام علمی: Cyrtopodion gastrophole
پایندگی: گونهی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) و باغهای روستایی استان فارس در جنوب کشور ایران در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۵ سانتیمتر، دُم به درازای ۵/۵ سانتیمتر
نگاره: Hossein Nabizadeh
نام: گکوی انگشتگوشهدار کیابی Kiabii's angular-toed gecko
نام علمی: Cyrtopodion kiabii
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در استان بوشهر در جنوب کشور ایران در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۷ سانتیمتر، دُم بلندتر از این اندازه
نگاره: Parham Beyhaghi
نام: گکوی انگشتباریک کرمان Kirman thin-toed gecko
نام علمی: Cyrtopodion kirmanense
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در استان کرمان در جنوب شرقی کشور ایران در جنوب قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Hossein Nabizadeh
نام: گکوی دمزبر Rough-tailed gecko
نام علمی: Cyrtopodion scabrum
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی)، بیابانهای داغ، باغهای روستایی و منطقههای شهری شمال کشور هند و بخشهایی از کشورهای افغانستان، پاکستان، ایران، ترکیه، سوریه، اردن، اسرائیل، عراق، کویت، عربستان، امارات، قطر، عمان و یمن در جنوب و غرب قارهی آسیا و کرانههای شرقی کشورهای مصر و سودان در شمال شرقی قارهی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۳/۹ سانتیمتر، دُم به درازای ۴/۹ سانتیمتر
نگاره: Scott Wahlberg
سردهی گکوهای انگشتبرگی Dixonius
نام: گکوی انگشتبرگی سام روی یوت Sam Roi Yot leaf-toed gecko
نام علمی: Dixonius kaweesaki
پایندگی: گونهی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در استان پراچواپ خیری خان کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۱ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Rushen
نام: گکوی انگشتبرگی سیامی (تایلندی) Siamese leaf-toed gecko
نام علمی: Dixonius siamensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، جنگلهای دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری کشورهای تایلند، کامبوج، لائوس و ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Ray Hamilton
نام: گکوی انگشتبرگی برگی ویتنامی Vietnamese leaf-toed gecko
نام علمی: Dixonius vietnamensis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) و جنگلهای پیشین بهسختی ویران شدهی نیمهگرمسیری یا گرمسیری شرق کشور کامبوج و جنوب کشور ویتنام در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۲ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Patrick Randall
سردهی Dravidogecko
نام: گکوی آنامالی Anamalay gecko
نام علمی: Dravidogecko anamallensis
پایندگی: گونهی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای کوهستانی نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری رشتهکوه گهات غربی در ایالتهای تامیل نادو و کرالا در جنوب غربی کشور هند در جنوب قارهی آسیا
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۴/۸ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: -
سردهی گکوهای انگشتپردهدار Gehyra
نام: گکوی چهارپنجهی دمباریک Narrow-tailed four-clawed gecko
نام علمی: Gehyra angusticaudata
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری شرق کشور تایلند در جنوب شرقی قارهی آسیا
اندازه: -
نگاره: Alexandre Roux
نام: گکوی زمینی آرنهم شرقی East Arnhem land gehyra
نام علمی: Gehyra arnhemica
پایندگی: گونهی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در سرزمین شمالی کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۶/۸ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Scott Macor
نام: گکوی خانگی استرالیایی Australian house gecko
نام علمی: Gehyra australis
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای دشت نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، گرمدشتهای خشک، درختچهزارهای خشک و نمناک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و باغهای روستایی شمال ایالت استرالیای غربی، شمال سرزمین شمالی و شمال غربی ایالت کوئینزلند کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایهی دُم به درازای ۶/۸ سانتیمتر، دُم کموبیش همین اندازه
نگاره: Justin Wright
نام: گکوی بورولولا Borroloola dtella
نام علمی: Gehyra borroloola
پایندگی: گونهی با کمترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایهی سیاههی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگلهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری، سبزهزارهای خشک نیمهگرمسیری یا گرمسیری و منطقههای صخرهای (پرتگاههای درونبومی و قلههای کوهستانی) در شمال شرقی سرزمین شمالی کشور استرالیا در قارهی اقیانوسیه
اندازه: -
نگاره: Scott Macor
گونههای خانوادهی گکویان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم) - (بخش دهم)
بنمایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین