خانواده‌ی گکویان Gekkonidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی گکوسانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش دهم خانواده‌ی گکویان می‌پردازد با ۳۰ گونه (از ۲۹۸ گونه) آشنا می‌شویم.
دنباله‌ی زیرخانواده‌ی گکوئیان Gekkoninae
سرده‌ی گکوهای انگشت‌کوتاه Stenodactylus
نام: گکوی انگشت‌کوتاه ایرانی Iranian short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus affinis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ و زمین‌های کشت‌پذیر جنوب شرقی استان خوزستان و جنوب استان فارس در جنوب غربی کشور ایران و جنوب شرقی کشور عراق در جنوب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Behzad Zadhoush
نام: گکوی انگشت‌کوتاه خاورمیانه Middle Eastern short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus doriae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ کشورهای عربستان، امارات، عمان، یمن، اسرائیل، اردن، عراق و جنوب و جنوب غربی ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Frank Deschandol
نام: گکوی انگشت‌کوتاه اردنی Jordan short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus grandiceps
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و زمین‌های کشت‌پذیر کشورهای سوریه، اردن، شمال غربی عراق و جنوب ترکیه در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Nikola Rahmé
نام: گکوی شنی شرقی Eastern sand gecko
نام علمی: Stenodactylus leptocosymbotes
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ کشور عمان، شرق امارات و جنوب شرقی یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Dan Koleska
نام: گکوی برازنده‌ی شرقی Northern Elegant Gecko
نام علمی: Stenodactylus mauritanicus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ کشورهای مصر، لیبی، تونس، الجزایر، مراکش و صحرای غربی در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۵ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Frank Deschandol
نام: گکوی انگشت‌کوتاه اندرسون Anderson's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus petrii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک و بیابان‌های داغ کشورهای اسرائیل، اردن، الجزایر، مصر، لیبی، مالی، موریتانی، مراکش، نیجر، سنگال، سودان، تونس و صحرای غربی در غرب قاره‌ی آسیا و شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Alberto Sanchez Vialas
نام: گکوی انگشت‌کوتاه اسلوین Slevin's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus slevini
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ کشورهای بحرین، عراق، اردن، کویت، عربستان، امارات و یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۶/۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Theo Busschau
نام: گکوی انگشت‌کوتاه لیختن‌اشتاین Lichtenstein's short-fingered gecko
نام علمی: Stenodactylus sthenodactylus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، سبزه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و بیابان‌های داغ کشورهای اسرائیل، اردن، الجزایر، چاد، جیبوتی، مصر، اریتره، کنیا، لیبی، مالی، موریتانی، مراکش، نیجر، سودان جنوبی، سودان، تونس و صحرای غربی در غرب قاره‌ی آسیا و شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Dan Koleska
سرده‌ی Trachydactylus
نام: گکوی صخره‌ای بزرگ Spacious rock gecko
نام علمی: Trachydactylus hajarensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی)، بیابان‌های داغ و کلان‌کشتزارهای کشورهای امارات و عمان در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ تا ۶/۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Dan Koleska
سرده‌ی Trigonodactylus
نام: گکوی انگشت‌کوتاه عربی Arabian short-fingered gecko
نام علمی: Trigonodactylus arabicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: بیابان‌های داغ کشورهای بحرین، اردن، کویت، عمان، قطر، عربستان، امارات و یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Todd Pierson
سرده‌ی گکوهای کوتوله Tropiocolotes
نام: گکوی شنی الجزایری Algerian sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes algericus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ شمال کشور الجزایر، مراکش، صحرای غربی و غرب موریتانی در شمال غربی قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Vojtech Vita
نام: گکوی ناترر Natterer's gecko
نام علمی: Tropiocolotes nattereri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ شمال غربی کشور عربستان، جنوب غربی اردن، جنوب اسرائیل و شمال شرقی مصر در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Rafi Amar
نام: گکوی شنی اسکورتچی Scortecci's sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes scorteccii
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ کشورهای عمان و یمن در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲ تا ۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Roberto Sindaco
نام: گکوی کوتوله‌ی اشتودنر Steudner's dwarf gecko
نام علمی: Tropiocolotes steudneri
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، نیجر و سودان در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۵ تا ۶ سانتی‌متر
نگاره: MC.AL
نام: گکوی شنی شمالی Northern sand gecko
نام علمی: Tropiocolotes tripolitanus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی)، بیابان‌های داغ و زمین‌های کشت‌پذیر کشورهای الجزایر، چاد، مصر، لیبی، مالی، موریتانی، نیجر، تونس و صحرای غربی در شمال قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Alberto Sanchez Vialas
سرده‌ی Parsigecko
نام: گکوی پارسی ضیایی Ziaie's Pars-gecko
نام علمی: Parsigecko ziaiei
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ استان هرمزگان در جنوب کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۳/۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: B. Safaei-Mahroo
سرده‌ی Toropuku
نام: گکوی جزیره‌ی استیون Stephen's Island gecko
نام علمی: Toropuku stephensi
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Nick Harker
سرده‌ی گکوهای قهوه‌ای نیوزیلندی Woodworthia
نام: گکوی کنتربری Canterbury gecko
نام علمی: Woodworthia brunnea
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۵/۳ تا ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Ken-ichi Ueda
نام: گکوی راه‌راه طلایی Gold-striped gecko
نام علمی: Woodworthia chrysosiretica
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل جنوب غربی جزیره‌ی شمالی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۱۴ سانتی‌متر
نگاره: Philip Melgren LPSNZ
نام: گکوی معمولی نیوزیلند New Zealand common gecko
نام علمی: Woodworthia maculata
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل جزیره‌ی شمالی و شمال جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: بدن به درازای ۱۵/۵ سانتی‌متر
نگاره: Nick Harker
سرده‌ی گکوهای جنگلی Mokopirirakau
نام: گکوی چشم‌سیاه اوتاگو Otago black-eyed gecko
نام علمی: Mokopirirakau galaxias
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای جنوب جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۷/۶ تا ۸/۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Tony Jewell
نام: گکوی جنگلی Forest gecko
نام علمی: Mokopirirakau granulatus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های شمالی، جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل جزیره‌ی شمالی و شمال جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۶ تا ۹/۱ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Dylan van Winkel
نام: گکوی چشم‌سیاه Black-eyed gecko
نام علمی: Mokopirirakau kahutarae
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: سبزه‌زارهای معتدل و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در شمال جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۹/۶ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Carey Knox
نام: گکوی ابری Cloudy gecko
نام علمی: Mokopirirakau nebulosus
پایندگی: گونه‌ی در نزدیکی هشدار (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل و درختچه‌زارهای معتدل جزیره‌ی استوارت در جنوب جزیره‌ی جنوبی کشور نیوزیلند در قاره‌ی اقیانوسیه
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۹ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: JamesReardon.org
سرده‌ی گکوهای کوتوله‌ی جنوب غربی آسیا Microgecko
نام: گکوی کوتوله‌ی چابهاری Chabahar dwarf gecko
نام علمی: Microgecko chabaharensis
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های داغ استان بلوچستان در جنوب شرقی کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۲/۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Hossein Nabizadeh
نام: گکوی کوتوله‌ی نواری Banded dwarf gecko
نام علمی: Microgecko helenae
پایندگی: گونه‌ی دارای کمبود داده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های معتدل، درختچه‌زارهای معتدل، سبزه‌زارهای معتدل و باغ‌های روستایی استان‌های خوزستان و بوشهر در جنوب غربی کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۶ تا ۷ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Gabri Mtnez
نام: گکوی کوتوله‌ی لطیفی Latifi's dwarf gecko
نام علمی: Microgecko latifi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و رودها و جویبارهای موسمی، دوره‌ای و نامنظم استان‌های فارس و کرمان در کشور ایران در غرب قاره‌ی آسیا
اندازه: -
نگاره: Hossein Nabizadeh
نام: گکوی کوتوله‌ی ایرانی Persian dwarf gecko
نام علمی: Microgecko persicus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای معتدل، درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و بیابان‌های معتدل جنوب کشور ایران، جنوب پاکستان و غرب ایالت راجستان کشور هند در قاره‌ی آسیا
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۸ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: -
سرده‌ی گکوهای انگشت‌باریک آسیای مرکزی Tenuidactylus
نام: گکوی انگشت‌خمیده‌ی کاسپین (خزری) Caspian bent-toed gecko
نام علمی: Tenuidactylus caspius
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، سبزه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی)، بیابان‌های داغ و معتدل، باغ‌های روستایی و منطقه‌های شهری جنوب غربی کشور روسیه، گرجستان، ارمنستان و آذربایجان در جنوب شرقی قاره‌ی اروپا و کشورهای ایران، افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، جنوب تاجیکستان و جنوب قزاقستان در آسیای میانه
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتی‌متر
نگاره: Thibaud Aronson
نام: گکوی انگشت‌دراز نیکولسکی Nikolsky's long-toed gecko
نام علمی: Tenuidactylus longipes
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی)، غارها و زیستگاه‌های زیرزمینی (غیر آبی) و باغ‌های روستایی شرق کشور ایران، غرب افغانستان و جنوب ترکمنستان در قاره‌ی آسیا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازی ۶/۹ سانتی‌متر، دُم به درازای ۹/۷ سانتی‌متر
نگاره: Frank Deschandol
گونه‌های خانواده‌ی گکویان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم) - (بخش دهم)
بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین
