خانواده‌ی گکویان Gekkonidae، خانواده‌ای از زیرراسته‌ی گکوسانیان، از راسته‌ی پولک‌داران و از رده‌ی خزندگان هستند. در این نوشته که به بخش سوم خانواده‌ی گکویان می‌پردازد با ۳۰ گونه (از ۲۹۸ گونه) آشنا می‌شویم.
دنباله‌ی زیرخانواده‌ی Uroplatinae
سرده‌ی گکوهای کوتوله Lygodactylus
نام: گکوی کوتوله‌ی پاستور Pasteur's dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus arnoulti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک و سبزه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Lubomír Klátil
نام: گکوی پولک‌دار کوچک Tiny scaled gecko
نام علمی: Lygodactylus bivittis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال شرقی کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Stephen Zozaya
نام: گکوی کوتوله‌ی بلان Blanc's dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus blanci
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در مرکز کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Dominique Schreckling
نام: گکوی کوتوله‌ی برادفیلد Bradfield's dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus bradfieldi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک و درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری بخش‌هایی از کشورهای آنگولا، بوتسوانا، نامیبیا، آفریقای جنوبی و زیمبابوه در جنوب قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Tyrone James Ping
نام: گکوی کوتوله‌ی دماغه Cape dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus capensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک، درختچه‌زارهای خشک و نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، باغ‌های روستایی و منطقه‌های شهری بخش‌هایی از کشورهای آنگولا، بوتسوانا، کنیا، موزامبیک، آفریقای جنوبی، تانزانیا، زامبیا و زیمبابوه در جنوب قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳/۹ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۳ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Courtney Hundermark
نام: گکوی کوتوله‌ی کامرون Cameroon dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus conraui
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، کلان‌کشتزارها و باغ‌های روستایی کشورهای بنین، کامرون، ساحل عاج، غنا، گینه، لیبریا، نیجریه، سیرالئون و توگو در غرب قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۳ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: NathanaelStanek
نام: گکوی کوتوله‌ی کیم هاول Kim Howell's dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus kimhowelli
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال شرقی کشور تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۹ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Klaus Rudloff
نام: گکوی کوتوله‌ی کلوژ Kluge's dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus klugei
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: گرم‌دشت‌های خشک شرق کشور برزیل در شرق آمریکای جنوبی
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲/۷ تا ۳/۱ سانتی‌متر، دُم به درازای ۲/۲ تا ۲/۴ سانتی‌متر
نگاره: Claiton Machado
نام: گکوی کوتوله‌ی سرزرد Yellow-headed dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus luteopicturatus
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در کشورهای کنیا و تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴ سانتی‌متر
نگاره: Hugh Smith
نام: گکوی کوتوله‌ی سرسفید White-headed dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus picturatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، گرم‌دشت‌های خشک و باغ‌های روستایی بخش‌هایی از کشورهای اریتره، کنیا، موزامبیک، سودان، تانزانیا و اتیوپی در شرق و مرکز قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۷ تا ۹ سانتی‌متر، دُم یک دوم درازای بدن
نگاره: Arnaud Delberghe
نام: گکوی کوتوله‌ی فیروزه‌ای Turquoise dwarf gecko
نام علمی: Lygodactylus williamsi
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شرق کشور تانزانیا در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵ تا ۸ سانتی‌متر، دُم کم‌وبیش همین اندازه
نگاره: Odenwaldexoten
سرده‌ی گکوهای زمینی ماداگاسکار Paroedura
نام: گکوی زمینی ماداگاسکار گراندیدیه Grandidier's Madagascar ground gecko
نام علمی: Paroedura androyensis
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در جنوب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۷ سانتی‌متر
نگاره: Ken Behrens
نام: گکوی زمینی ماداگاسکار موکارد Mocquard's Madagascar ground gecko
نام علمی: Paroedura bastardi
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری، منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) و چراگاه‌های جنوب و غرب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Chien Lee
نام: گکوی زمینی ماداگاسکار برازنده Graceful Madagascar ground gecko
نام علمی: Paroedura gracilis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و کلان‌کشتزارهای شمال و شمال شرقی کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Stephen Zozaya
نام: گکوی زمینی ماداگاسکار شمالی Northern Madagascar ground gecko
نام علمی: Paroedura homalorhina
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در شمال و غرب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: -
نگاره: Lubomír Klátil
نام: گکوی زمینی هوردی Hordies' ground gecko
نام علمی: Paroedura hordiesi
پایندگی: گونه‌ی بررسی نشده (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در شمال کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۵/۸ سانتی‌متر، دُم به درازای ۵/۳ سانتی‌متر
نگاره: Frank Glaw
نام: -
نام علمی: Paroedura lohatsara
پایندگی: گونه‌ی رو به نابودی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در شمال کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۶ تا ۸ سانتی‌متر
نگاره: Ken Behrens
نام: گکوی ماسوبی Masobe gecko
نام علمی: Paroedura masobe
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری مرکز شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۶ سانتی‌متر
نگاره: Lubomír Klátil
نام: گکوی پلنگچه (اوسلوت) Ocelot gecko
نام علمی: Paroedura picta
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و درختچه‌زارهای خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری غرب و جنوب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۹/۵ سانتی‌متر برای نرها و ۸ سانتی‌متر برای ماده‌ها، دُم به درازای ۷ سانتی‌متر برای نرها و ۴/۵ سانتی‌متر برای ماده‌ها
نگاره: Jay Packer
سرده‌ی Ramigekko
نام: گکوی انگشت‌برگی اسوارتبرگ Swartberg leaf-toed gecko
نام علمی: Ramigekko swartbergensis
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: درختچه‌زارهای دارای پوشش گیاهی بوته‌ای مدیترانه‌ای و منطقه‌های صخره‌ای (پرتگاه‌های درون‌بومی و قله‌های کوهستانی) در جنوب کشور آفریقای جنوبی در جنوب قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۷ سانتی‌متر، دُم کوتاه‌تر از این اندازه
نگاره: Tyrone James Ping
سرده‌ی گکوهای دُم‌برگی یا دُم‌تخت Uroplatus
نام: گکوی دم‌برگی سرنیزه‌ای Spearpoint leaf-tail gecko
نام علمی: Uroplatus ebenaui
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۴/۱ تا ۶/۶ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱/۵ تا ۱/۸ سانتی‌متر
نگاره: Pagale Bacha
نام: گکوی دم‌تخت معمولی Common flat-tail gecko
نام علمی: Uroplatus fimbriatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۴ تا ۱۹ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۱/۵ سانتی‌متر
نگاره: Naturgucker.de
نام: گکوی دم‌برگی غول‌پیکر Giant leaf-tail gecko
نام علمی: Uroplatus giganteus
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال و شمال شرقی کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۲۰ سانتی‌متر، دُم به درازای ۱۲ سانتی‌متر
نگاره: Olaf Pronk
نام: گکوی دم‌تخت گونتر Gunther's flat-tail gecko
نام علمی: Uroplatus guentheri
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری غرب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۷/۲ تا ۷/۹ سانتی‌متر، دُم به درازای ۳ تا ۴/۹ سانتی‌متر
نگاره: -
نام: گکوی دم‌برگی هنکل Henkel's leaf-tailed gecko
نام علمی: Uroplatus henkeli
پایندگی: گونه‌ی آسیب‌پذیر (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های خشک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری و جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال و غرب کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۲ تا ۱۶ سانتی‌متر، دُم به درازای ۷/۲ تا ۱۰ سانتی‌متر
نگاره: Raúl Sánchez Serrano_
نام: گکوی دم‌تخت خط‌دار Lined flat-tail gecko
نام علمی: Uroplatus lineatus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۱۰/۸ تا ۱۳/۹ سانتی‌متر، دُم به درازای ۷/۶ تا ۱۰/۶ سانتی‌متر
نگاره: Sue Roehl
نام: گکوی دم‌برگی شیطانی Satanic leaf-tailed gecko
نام علمی: Uroplatus phantasticus
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: وزن ۱۰ تا ۳۰ گرم، بدن به درازای ۹ سانتی‌متر
نگاره: Mok Youn Fai
(آشنایی بیشتر با گکوی دم‌برگی شیطانی)
نام: گکوی دم‌برگی پوست چوب‌پنبه‌ای Cork-bark leaf-tail gecko
نام علمی: Uroplatus pietschmanni
پایندگی: گونه‌ی در دسترس آسیب (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری مرکز شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۱ سانتی‌متر، دُم به درازای ۵/۳ سانتی‌متر
نگاره: Gary Sansom
نام: گکوی دم‌برگی سامیت Sameit's leaf-tailed gecko
نام علمی: Uroplatus sameiti
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: بدن به درازای ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر
نگاره: Olaf Pronk
نام: گکوی دم‌برگی خزه‌ای Mossy leaf-tailed gecko
نام علمی: Uroplatus sikorae
پایندگی: گونه‌ی با کم‌ترین نگرانی (EX - EW - CR - EN - VU - NT - LC - DD - NE) (بر پایه‌ی سیاهه‌ی سرخ IUCN)
زیستگاه: جنگل‌های دشت نمناک و کوهستانی نمناک نیمه‌گرمسیری یا گرمسیری شمال و شرق کشور جزیره‌ای ماداگاسکار در شرق قاره‌ی آفریقا
اندازه: پوزه تا پایه‌ی دُم به درازای ۸/۶ تا ۱۲/۳ سانتی‌متر، دُم به درازای ۴/۲ تا ۶/۳ سانتی‌متر
نگاره: Pavel Kirillov
(آشنایی بیشتر با گکوی دم‌برگی خزه‌ای)
گونه‌های خانواده‌ی گکویان (بخش نخست) - (بخش دوم) - (بخش سوم) - (بخش چهارم) - (بخش پنجم) - (بخش ششم) - (بخش هفتم) - (بخش هشتم) - (بخش نهم) - (بخش دهم)
بن‌مایگان: wikipedia
گردآوری: فرتورچین
